Sağlık Rehberi

Polikistik Over Sendromu (PCOS),üreme çağındaki kadınlarda sık görülen hormonal bir bozukluktur. Yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist oluşmasıyla karakterizedir. Ancak bu sendrom yalnızca yumurtalıklarla sınırlı değildir; cilt, kilo, regl döngüsü ve hatta ruh hali üzerinde bile etkili olabilir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir.

Polikistik Over Sendromu Nedir?

Polikistik Over Sendromu, yumurtlamanın düzenli olmaması ,erkeklik hormonu (androjen) düzeylerinin artması ve yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist oluşması ile tanımlanır. PCOS’ lu kadınlarda adet düzensizliği, tüylenme artışı, sivilce, kilo problemi ve gebelikte zorluk gibi durumlar sık görülür.

PCOS Belirtileri Nelerdir?

• Her kadında farklı şiddetlerde görülebilir. En sık rastlanan belirtiler şunlardır:
• • Düzensiz adet döngüsü (seyrek ya da hiç adet görmeme)
• • Yüzde, çenede ve vücutta aşırı tüylenme (hirsutizm)
• • Sivilce ve yağlı cilt
• • Kilo alma ve kilo vermekte zorlanma
• • Saç dökülmesi (erkek tipi)
• • Yumurtlamaya bağlı gebelikte zorlanma
• • İnsülin direnci ve kan şekeri dengesizliği

PCOS Neden Olur?

Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, PCOS’ un oluşmasında genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir:

• İnsülin direnci: İnsülin hormonuna karşı direnç, vücudun daha fazla insülin üretmesine yol açar ve bu da androjen artışını tetikleyebilir.

• Genetik yatkınlık: Ailede PCOS öyküsü varsa risk artar.

• Hormonal dengesizlik: LH (luteinize edici hormon) ve androjenlerin yüksekliği, yumurtlamayı baskılayabilir.

PCOS Nasıl Teşhis Edilir?

• PCOS tanısı konulurken aşağıdaki üç ana kriterden ikisinin bulunması yeterlidir:
• • Düzensiz adet döngüsü
• • Ultrasonografide polikistik over görüntüsü
• • Kanda androjen yüksekliği ya da buna bağlı belirtiler (tüylenme, sivilce vb.)
• Tanı için kullanılan testler:
• • Ultrasonografi
• • Hormon testleri (FSH, LH, testosteron, prolaktin)
• • İnsülin direnci ve açlık glukoz testleri
• • Tiroid fonksiyon testleri

PCOS Tedavisi Nasıl Yapılır?

• Tedavi kişinin yaşına, çocuk sahibi olma isteğine, belirtilerin şiddetine göre kişiselleştirilir:
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri (En Temel Tedavi)
• • Düşük glisemik indeksli diyet
• • Düzenli egzersiz
• • Kilo kontrolü
• • Uyku düzeni

İlaç Tedavisi

• • Doğum kontrol hapları: Adet düzenler, androjenleri baskılar, sivilce ve tüylenmeyi azaltır.
• • Metformin: İnsülin direncini azaltır, bazı kadınlarda ovulasyonu da destekler.
• • Anti androjenler: Aşırı tüylenme ve saç dökülmesini azaltmak için kullanılır.
• • Ovulasyon uyarıcı ilaçlar: Gebelik isteyen kadınlar için.
• Estetik ve Cilt Tedavileri
• • Lazer epilasyon
• • Sivilce için dermatolojik destek

PCOS ve Gebelik

PCOS, yumurtlamayı engellediği için gebe kalmayı zorlaştırabilir .Ancak bu durum tedavi edilebilir bir infertilite nedenidir. Doğru tedavi ve takiple gebelik mümkündür. Yumurtlama tedavileri, yaşam tarzı düzenlemeleri ve gerekirse tüp bebek tedavileri seçenekler arasındadır.

PCOS Tedavi Edilmezse Ne Olur?

• Uzun vadede PCOS tedavi edilmezse:
• • Tip 2 diyabet riski artar
• • Kalp-damar hastalıklarına zemin hazırlanır
• • Rahim içi kanser (endometrial hiperplazi) riski artar
• • Kısırlık (infertilite) gelişebilir
• • Psikolojik sorunlar (anksiyete, depresyon) yaşanabilir

Sonuç

Polikistik Over Sendromu, erken tanı ve doğru yaklaşımla yönetilebilen bir durumdur. Yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavileri ve düzenli doktor kontrolleriyle hem sağlık sorunları azaltılabilir hem de yaşam kalitesi artırılabilir. Özellikle adet düzensizliği, tüylenme ya da kilo sorunu yaşayan kadınlar mutlaka bir kadın doğum uzmanına başvurmalıdır.