Rahim ağzı kanseri (serviks kanseri), dünya genelinde kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden biridir. Günümüzde bu kanserin gelişiminde en önemli risk faktörünün HPV(Human Papilloma Virus)olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Peki HPV nedir, nasıl bulaşır ve rahim ağzı kanseri ile ilişkisi neden bu kadar güçlüdür?

HPV(Human Papilloma Virus), cilt ve mukozaları enfekte eden bir virüs grubudur. 200'den fazla türü olan HPV’nin yaklaşık 40'ıgenital bölgeyi etkiler. Bu türlerin bazıları düşük risklidir ve genital siğillere neden olabilirken, yüksek riskli HPV türleri rahim ağzı, vajina, penis, anüs ve boğaz gibi bölgelerde kansere yol açabilir.

ÖzellikleHPV-16ve HPV-18,rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %70’inden sorumludur.

HPV cinsel yolla bulaşan en yaygın virüstür. Cinsel ilişki, genital temas, ortak kullanılan cinsel oyuncaklar gibi yollarla kişiden kişiye geçebilir. Enfekte kişide herhangi bir belirti olmasa bile bulaşma mümkündür. Bu nedenle, HPV enfeksiyonu taşıyan bireylerin büyük bir kısmı virüs taşıdığının farkında değildir.

HPV ile enfekte olan kadınların büyük bir çoğunluğu (yaklaşık%90’ı) virüsü 1-2 yıl içinde bağışıklık sistemi sayesinde vücudundan temizler. Ancak bağışıklık sistemi virüsü temizleyemezse ve enfeksiyon uzun süre (yıllarca) devam ederse, rahim ağzı hücrelerinde anormal değişiklikler meydana gelebilir. Bu değişiklikler önce "prekans erözlezyonlar" (kanser öncesi hücresel değişiklikler) olarak başlar ve zamanla kansere dönüşebilir.

Bu dönüşüm genellikle yavaş ilerler. Bu da düzenli tarama (smear ve HPV testi) ile erken evrede tespit edilmesini ve tamamen tedavi edilmesini mümkün kılar.

HPV enfeksiyonunun kansere dönüşmesini etkileyen bazı risk faktörleri şunlardır:

Sigara kullanımı

Bağışıklık sisteminin zayıf olması(HIV enfeksiyonu gibi)

Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı

Çok sayıda doğum yapmış olmak

Erken yaşta cinsel ilişkiye başlamak

Çok sayıda cinsel partner

HPV ve dolayısıyla rahim ağzı kanserinden korunmanın en etkili yolları şunlardır:

1.HPV Aşısı

HPV aşısı, özellikle yüksek riskli HPV türlerine karşı koruma sağlar. 9 yaşından itibaren hem kız hem de erkek çocuklara yapılabilir. En etkili olduğu dönem, cinsel aktivite başlamadan önceki dönemdir. Ancak 45 yaşına kadar yapılmasında fayda vardır.

2.Düzenli Tarama

Kadınların 21 yaşından itibaren düzenli olarak smear testi ve gerekirse HPV testi yaptırmaları, anormal hücre değişikliklerini erken tespit etmek açısından hayati önem taşır.

3.Korunmalı Cinsel İlişki

Prezervatif kullanımı HPV bulaş riskini tamamen ortadan kaldırmasa da önemli ölçüde azaltır.

HPV testi pozitif çıkan kadınlarda, virüsün tipi ve servikste hücresel değişiklik olup olmadığı değerlendirilir. Yüksek riskli HPV saptanırsa, kolposkopi adı verilen bir yöntemle rahim ağzı mikroskobik olarak incelenir. Gerekirse biyopsi yapılabilir.

Unutulmamalıdır k iHPV pozitif olmak rahim ağzı kanseri olunduğu anlamına gelmez. Ancak düzenli takip ve kontrol gerektirir.

HPV bulaştıysa mutlaka kanser olur muyum?
Hayır. Bağışıklık sistemi çoğu zaman HPV' yi temizler. Ancak kalıcı enfeksiyon durumunda kanser riski artar.

HPV aşısı yaptıran bir kadın yine de tarama yaptırmalı mı?
Evet .Aşı %100 koruma sağlamaz. Tarama testleri aşılı kadınlar içinde önemlidir.

HPV erkeklerde hastalık yapar mı?
Evet .Genital siğil, penis kanseri ve orofaringeal (ağız-boğaz)kanserler ile ilişkilidir.