Sağlık Rehberi

Hiperbarik oksijen tedavisi kapalı bir kabin içerisine alınan hastayı 1 ATA’dan yani deniz seviyesinden daha yüksek olan basınç altına alarak %100 oksijen solutulan bir yöntemdir. Bilimsel olarak etkinliği birçok çalışma ile gösterilmiş kanıta dayalı bir tedavi şeklidir. Tek ve ya birden fazla kişinin aynı anda bulunabildiği basınç odalarında, hastanın klinik durumu ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak maske, başlık ve ya endotrakeal tüp (soluk borusuna takılı tüp) ile uygulanır.

Hiberbarik Oksijen Tedavisi ani işitme kaybı, ani görme kaybı, kemik enfeksiyonu, kemik ölümü, diyabetik ayak yarası gibi birçok hastalığın tedavisinde kullanılabiliyor.

Hiperbarik oksijen tedavisi ani işitme kaybı tanısı konulan hastalarda, iç kulakta oksijen seviyesini artırarak iyileşmeyi hızlandırıyor. En iyi sonuç tedavinin ilk 72 saat içinde başlayan hastalardan alınabildiğinden hiperbarik oksijen tedavisine erken dönemde başlaması büyük önem kazanmaktadır. Bununla beraber 3 aya kadar fayda edebileceği bilimsel yayınlarda gösterilmiştir. Hastaların durumlarına göre ilk 5 gün çift seans uygulanmakta sonrasında günlük tek seanslarla devam edilmektedir.

Ani görme kaybı gözün retina tabakasını besleyen damarların tıkanması sonucu ortaya çıkan acil bir durumdur. Hiperbarik oksijen tedavisi retina damarlarında tıkanma olsa dahi oksijenlenmeyi devam ettirebiliyor. Ani görme kaybının yaşandığı hastalarda tedavinin mümkün olan en kısa sürede başlaması tedavinin olumlu yönde ilerlemesini sağlamaktadır. Bu nedenle hastaların en yakın hiperbarik tedavi merkezine yönlendirilmeleri gerekmektedir. Seans sayısı ve seans sıklığı hastaların tedaviye verdiği yanıta göre Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp uzmanları tarafından planlanmalıdır.

Kemiklerde enfeksiyon oluştuğunda kısmi oksijen basıncı 17-23 mmHg olurken, bu değer sağlıklı kemiklerde yaklaşık olarak yarısı kadardır. Hiperbarik oksijen tedavisi, kemik enfeksiyonlarında kısmi oksijen basıncını 1000-1200 mmHg gibi değerlere yükselterek enfeksiyonun iyileşmesine yardımcı olmaktadır. Toplam seans sayısı hastanın tedaviye verdiği yanıta göre belirlenirken, kemik enfeksiyonlarında hiperbarik oksijen tedavi seanslarının süresi 90-120 dakikadır.

Kemik ölümü, kemik dokusunda kanlanmanın kesilmesiyle ortaya çıkan, yaşam kalitesini azaltan, ağrı ve hareket kısıtlılığı ile seyreden bir kemik hastalığıdır. Hiperbarik oksijen tedavisi erken dönemde uygulandığında ödemi azaltmakta, yeni damar oluşumunu desteklemekte ve kemiğin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunabilmektedir. Hastalar hiperbarik oksijen tedavisi süresince ağrı ve hareket kısıtlılığı açısından takip edilerek toplam seans sayısı belirlenebilmektedir.

Hiperbarik oksijen tedavisi diyabete bağlı ayak yaralarında kandaki ve iyileşmeyen yara bölgesindeki oksijen seviyesini arttırmaktadır. Böylece, enfeksiyonun azalmasını sağlar ve yarayı küçülterek iyileşme sürecini hızlandırmaktadır. Bu nedenle hiperbarik oksijen tedavisi, diyabet hastalarının ayak yaralarında amputasyon yani uzuv kaybının önüne geçmede yardımcı bir tedavi yöntemi olarak uygulanmaktadır.

Her hastanın tedaviye vereceği yanıt farklı olabileceğinden, hastaların tedaviye uygunluk durumu için ‘Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp Uzmanı’ tarafından değerlendirilmelidir.

Hiperbarik oksijen tedavisi uygulanan hastalar genellikle 90-120 dakika süresince kapalı, basınç uygulanan bir kabin içerisinde takmış oldukları maskeler aracılığıyla %100 oksijen solumaktadırlar. Tedavi sırasında hastalar belirli zaman aralıkları ile maskelerini çıkararak hava molaları vermektedirler. Hastalar tedavi saatlerinin aksamaması adına basınçlı kabin içine su ve doktor tarafından uygun görülen ilaçlarını da alabiliyor. Ayrıca her hastanın birbirinden farklı olabilme durumunu göz önünde bulundurarak tedavi süresince kabinde yardımcı olması için hemşire görevlendireilmektedir.

Tedavi sırasında hastanın herhangi bir şikayeti veya zorunlu ihtiyacı gelişmesi durumunda tedavi birkaç dakika içinde sonlandırılabilmektedir. Uygulanması gereken toplam seans sayısı hastalığa göre değişiklik gösterdiği gibi gerekli görülen durumlarda da günde bir seanstan daha fazla uygulanabilmektedir.

Hiperbarik oksijen tedavisi sırasında kabin içerisindeki hava basıncının artması, uçak yolculuğunda iniş/kalkış esnasında kulaklarda oluşan tıkanıklığa benzer bir his oluşmkatadır. Hastalar bu esnada yutkunma, sakız çiğneme gibi bazı hareketlerle kulaktaki basıncı kolaylıkla eşitleyebilmektedir. Aynı zamanda hastalar orta kulak basıncını dış ortam basıncına kolaylıkla nasıl eşitleyebileceklerine ilişkin olarak seans öncesi detaylı şekilde bilgilendirilmektedirler.

Hastanemizde basınç kabinimiz uçak kabini görüntüsünde olup hastalarımızın içerden dışarıyı görebilecekleri ve yakınlarının kendilerini dışarıdan rahatlıkla görebilecekleri pencereler mevcuttur. Hastalarımız tüm tedavi seansı boyunca kabin içerisinde mevcut olan ekranlardan çeşitli görseller izleyebilmektedir. Ayrıca belirli aşamaları takip edebilmeleri açısından ses sistemi ile işitsel olarak da yönergeleri takip edilebilmektedir. Tüm tedavi süresince basınç odası operatörü tarafından hastalarımız otomatik uyarı sistemi ile de birebir takip edilmektedir.

Yüksek basınç altında %100 oksijen solunması ile hem dokulara taşınan oksijen artırmakta hem de kanda çözünmüş serbest oksijeni çok yüksek değerlere ulaştırarak yetersiz oksijenlenme nedeniyle oluşan doku hasarlarını ve patolojilerini iyileştirici etki göstermektedir.

Buna ek olarak;

• Yara iyileşmesini sağlayan maddelerin üretimi artmakta,
• Vücut savunmasında görev alan hücreler desteklenmekte,
• Ödem azaltıcı etki göstermekte,
• Yeni damar gelişimi desteklenmekte,
• Oksijensiz ortamda üreyen bakterilerin üremesi engellenmekte,
• Bakteriler tarafından salınan bazı toksinlerin etkinliği azalmakta,
• Bazı antibiyotiklerin etkisi artmakta,
  
• Hava ve gaz kabarcıklarına bağlı doku hasarları ortadan kalkmaktadır.